Leczenie uzależnienia od dopalaczy

Leczenie uzależnienia od dopalaczy polega na tym samym co leczenie narkomanii, ponieważ są to gólnie uzależnienia chemiczne od substancji psychoaktywnych opisane w ICD-10 kodem F19 i nazwane jako uzależnienia mieszane. Program terapii trwa tak samo jak przy uzależnieniach chemicznych tj. 28 dni, ponieważ występują w nim identyczne mechanizmy jak w przypadku innych uzależnień. Zaleca się wybór terapii stacjonarnej jako najskuteczniejszej oraz pacjentów obowiązuje tak samo abstynencja od narkotyków i alkoholu.

Dopalacze definicja

Dopalacze to substancje psychoaktywne, które mają wpływ na układ nerwowy człowieka, a ich zażycie może wywołać nieprzewidywalne objawy. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, dzieli substancje psychoaktywne na 10 grup substancji uszeregowanych pod względem ich działania farmakologicznego na organizm oraz występujących objawów.

Dopalacze działanie

Działanie dopalaczy i narkotyków zostało podzielone na 3 zasadnicze grupy pod względem wpływu jaki wywierają na OUN tj. obwodowy układ nerwowy człowieka:

1. środki odurzające i uspokajające OUN - pochodne maku lekarskiego o wysokiej zawartości opium, takie jak morfina i heroina (oznaczone w klasyfikacji ICD-10 symbolem F11), przetwory konopii, jak haszysz i marihuana (F12), oraz benzodiazepiny i barbiturany (F13);
2. środki pobudzające OUN - pochodne krzewu Erythroxylon coca, np. - kokaina (F14), oraz amfetamina, metaamfetamina, mefedron, ale też kofeina czy napoje energetyczne (F15);
3. środki halucynogenne - substancje pochodzenia roślinnego lub  syntetyczne, powodujące zaburzenia percepcji, spostrzegania: LSD, psylocybina, meskalina (F16). Do tej grupy włączono również zażywane przez niektórych lotne rozpuszczalniki (F18).

Działanie wielu dopalaczy nie jest jednorodne i często zależy od przyjętej dawki, np. alkohol w małej dawce i pierwszej fazie ma działanie pobudzające, a w większej ilości, w drugiej fazie działania jest depresantem i działa uspokajająco. Tak samo syntetyczne środki halucynogenne z trzeciej grupy takie jak LSD, Extasy, PCP, MDMA mają silne działanie stymulujące, czyli mogą należeć również do grupy drugiej - środków pobudzających. Również marihuanę i haszysz zaliczono do pierwszej grupy substancji odurzających, a po zażyciu dużej dawki mają działanie halucynogenne - czyli grupa trzecia.

Do innych mniej popularnych substancji mających działanie psychoaktywne zalicza się te, powszechnie stosowane w przemyśle i gospodarstwach domowych np.: lotne rozpuszczalniki, benzyna, rozcieńczalniki, aerozole, dezodoranty, gazy, płyny czyszczące, kleje, lakiery, zmywacze do paznokci, pasty, proszki, eter, aceton, tri itp. 

W klasyfikacji ICD-10, zażywanie różnych substancji psychoaktywnych oznaczono kodem (F19), czyli uzależnienie mieszane lub krzyżowe.

Dopalacze skutki

Zażywanie dopalaczy wiąże się z większym ryzykiem niż przyjmowanie tradycyjnych narkotyków, ponieważ nigdy nie wiadomo jaka substancja zawarta jest w ich składzie. W Polsce badaniami dopalaczy zajmuje się Narodowy Instytut Leków, który od 2008 roku w zabezpieczonych produktach wykrył 120 różnych niedozwolonych i szkodliwych dla zdrowia substancji o właściwościach neurotoksycznych. Wg badań z 2010 roku do zażywania dopalaczy przyznało się 7% respondentów. Od 2011 roku, Policja oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna likwidują sklepy z dopalaczami, a w ślad za tym spadają statystyki zażywania. W wyniku tych działań prewencyjnych w kolejnych latach do ich zażywania przyznało się już tylko 2 % badanych oraz spadła liczba śmiertelnych zatruć spowodowanych dopalaczami. A. Malczewski (2015).

Skutkiem zażywania dopalaczy może być uzależnienie krzyżowe lub mieszane. Obecnie młodzież używa wielu różnych substancji psychoaktywnych (dopalaczy, alkoholu, leków) w wyniku czego, często trafia na oddziały detoksykacji doświadczając ciężkich powikłań psychiatrycznych.

W ICD-10 rozróżniono używanie substancji psychoaktywnych (dopalaczy) pod względem stanu klinicznego na:

• ostre zatrucie,
• używanie szkodliwe,
• zespół uzależnienia,
• zespół abstynencyjny,
• zespół abstynencyjny z majaczeniem,
• zaburzenia psychotyczne,
• zespół amnestyczny,
• zaburzenia rezydualne i psychotyczne późno ujawniające się,
• inne zaburzenia psychiczne i zachowania,
• zaburzenia nieokreślone.

Uzależnienie od dopalaczy przyczyny

Jako główne powody sięgania przez młodzież po dopalacze podaje się ich dostępność oraz chęć eksperymentowania, która przypada na wiek 10-18 lat, a charakterystyczne dla tego okresu są problemy emocjonalne wynikające ze zmian hormonalnych dojrzewającego organizmu lub rodzinne. Inne możliwe przyczyny uzależnienia od dopalaczy to negatywny obraz siebie wynikający z niskiego poczucia własnej wartości.

Do przyczyn środowiskowych zalicza się teoria Z. Juczyńskiego (2002) i M. Piaseckiej (2015), która mówi, że dzieci czy młodzież nie zażywają ich dla samego brania. Chcą dzięki temu zagłuszyć swoje lęki, gdy nie radzą sobie z problemami i otoczeniem. Zdarza się też, że zostają w to wciągnięci przez kolegów. Bardzo często rodzice dzieci zażywających dopalacze winią za to grupę do której ono należy. Myślą, że to grupa wywarła presję i zmusiła dziecko do zażywania, tymczasem to dziecko często chce robić to co koledzy czyli zażywać dopalacze. Dziecko nie przeciwstawia się grupie, bo chce być przez nią zaakceptowane i do niej przynależeć, a to oznacza dostosowanie się do jej reguł i przestrzeganie ich. 

Przyczynami występowania uzależnienia od dopalaczy może być również osierocenie dziecka w wyniku śmierci jednego z rodziców, rozwodu czy tak popularnej obecnie emigracji zarobkowej. Dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje obojga rodziców, a rozłąka z nimi lub niezaspokajanie przez nich podstawowych potrzeb rozwojowych dziecka takich jak bezpieczeństwo, miłość, przynależność, bliskość, akceptacja, dowartościowywanie itp., powoduje u niego negatywne skutki w postaci niedostosowania społecznego.

Według koncepcji potrzeb Maslowa, istotą egzystencji człowieka jest dążenie do realizowania  potrzeb i aspiracji, a zaspokajanie tych potrzeb nadaje życiu sens i zapewnia satysfakcję oraz dobre samopoczucie. Nierealizowanie tych potrzeb rozwojowych prowadzi do chorób oraz cierpienia, a sposobem na te trudności i niepowodzenia może być używanie substancji i w efekcie uzależnienie.

Jeżeli u młodej osoby zażywającej dopalacze występują powyższe czynniki, wymaga ona często oprócz terapii uzależnienia od dopalaczy, podjęcia psychoterapii pogłębionej, ponieważ wczesny wiek inicjacji zażywania narkotyków lub dopalaczy zatrzymuje u niej rozwój emocjonalny.

Ośrodek leczenia uzależnienia od dopalaczy Kraków, Rzeszów, Tarnów 

prowadzi skuteczną terapię uzaleznienia od dopalaczy bazującą na krótkoterminowym 28-dniowym programie grupowym i indywidualnym. Zapraszamy klientów z Krakowa, Rzeszowa, Tarnowa oraz innych miast.