Przymusowe leczenie alkoholizmu

przymusowe_leczenie_alkoholizmu

Przymusowe leczenie alkoholizmu

Przymusowe leczenie alkoholizmu można zacząć zgłaszając osobę uzależnioną do Gminnej lub Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (w zależności od miejsca zamieszkania/zameldowania). Komisje mieszczą się przy Urzędach Miasta lub Gminy. Przymusowe leczenie alkoholizmu rozpoczyna się poprzez złożenie wniosku wraz z opisem sytuacji panującej w rodzinie alkoholika. Po złożeniu wniosku komisja przeprowadza wywiad z rodziną oraz wzywa osobę uzależnioną od alkoholu na rozmowę. Przeprowadza się konsultację wstępną i motywuje do samodzielnego zgłoszenia się osoby do ośrodka leczenia alkoholizmu celem podjęcia terapii odwykowej. Jeżeli osoba uzależniona nie zgłosi się samodzielnie na leczenie alkoholizmu, komisja kieruje się sprawę do Sądu Rodzinnego. Sąd w oparciu o opinię biegłego psychiatry i psychologa kieruje osobę uzależnioną do przymusowego leczenia alkoholizmu i wskazuje tryb leczenia tj. stacjonarnego lub ambulatoryjnego oraz wyznacza nadzorującego kuratora. Wydany nakaz przymusowego leczenia alkoholizmu jest ważny przez 2 lata. Jeżeli osoba nie stawi się dobrowolnie w ośrodku odwykowym na leczenie alkoholizmu, rodzina może zgłosić ten fakt na Policji celem przymusowego doprowadzenia osoby uzależnionej do ośrodka leczenia uzależnień na przymusowe leczenie alkoholizmu.

Przymusowe leczenie alkoholizmu NFZ do likwidacji?

Przymusowe leczenie alkoholizmu w NFZ prawdopodobnie wkrótce może jednak zostać zlikwidowane. Ministerstwo Zdrowia rozważa taką możliwość z powodu nieskuteczności takiego rozwiązania.

Fakty są takie, że prawie połowa skierowanych przez sądy nie stawia się na przymusowe leczenie alkoholizmu do NFZ i musi być doprowadzona w asyście Policji. Spośród wszystkich zgłaszających się samodzielnie oraz doprowadzonych pod przymusem, 30 % rezygnuje z przymusowego leczenia alkoholizmu w nfz na własne żądanie jeszcze przed jego zakończeniem, więc program terapeutyczny kończy około 70 %. Połowa osób podejmujących przymusowe leczenie alkoholizmu w NFZ jest na nie kierowana przez sądy po raz kolejny, pomimo nieskuteczności pierwszego przymusowego leczenia odwykowego (!). Tylko 2 % osób, które zakończyły przymusowe leczenie alkoholizmu, decydowało się na leczenie pogłębione. Kolejnym powodem rozpatrywania likwidacji przymusowego leczenia alkoholizmu mogą być wysokie koszty procedur. Przykładowo praca członków komisji przeciąga się na wiele miesięcy, a ich praca oraz opinie biegłych psychiatrów i psychologów kosztują państwo średnio 11 mln zł rocznie. W przypadku wprowadzenia zmian, dodatkowymi dużymi oszczędnościami dla budżetu Państwa byłyby z pewnością wydatki na samo przymusowe leczenie odwykowe pacjentów w ośrodkach leczenia uzależnień NFZ.

Przymusowe leczenie alkoholików - koszty

Spróbujmy to oszacować, przykładowo szpital w ramach realizowanego kontraktu na stacjonarne leczenie uzależnień otrzymuje od NFZ (czyli z budżetu Państwa – przyp. red.) za każdego pacjenta około 160 zł za tzw. osobodzień. Jak określa kontrakt, stacjonarne leczenie alkoholizmu może trwać maksymalnie 56 dni, więc Oddziały Leczenia Uzależnień NFZ dopracowały swoje programy tak, aby maksymalnie wykorzystać przysługujący limit. Czyli jeden pacjent przebywający na oddziale leczenia uzależnień w NFZ przez 56 dni pomnożony przez 160 zł/dzień kosztuje Państwo 9 tys. zł. Oddziały stacjonarne NFZ dysponują średnio 30-50 łóżkami, co daje średnią liczbę 180-300 pacjentów rocznie. Biorąc pod uwagę, że prawie zawsze na przyjęcie do ośrodka leczenia uzależnień NFZ obowiązuje kolejka, można zakładać, że wszystkie miejsca są zajęte. Przyjmując dane statystyczne, że tzw. „pacjenci przymusowi” to około 30 % wszystkich leczących się z alkoholizmu można założyć, że rocznie na jednym oddziale stacjonarnym przebywa 50-90 osób skierowanych sądownie na tzw. przymusowe leczenie alkoholizmu. Pomimo, że są oni leczeni wbrew swojej woli, Państwo i tak musi za ich nieskuteczne przymusowe leczenie alkoholizmu szpitalowi zapłacić 450 - 800 tys. zł rocznie. Jak podaje PARPA z danych uzyskanych od NFZ, przykładowo w 2015 r. w Polsce funkcjonowały 93 całodobowe oddziały leczenia uzależnień NFZ (a ich liczba stale rośnie – przyp. red.). Podsumowując średnią 450-800 tys. zł kosztów rocznych pomnożone przez 93 oddziały leczenia uzależnień NFZ daje sumę 40 - 70 mln zł obciążeń finansowych dla Państwa.

Likwidując przymusowe leczenie alkoholizmu, państwo zaoszczędziłoby te pieniądze, zmniejszyłoby to kolejki oczekiwania na leczenia stacjonarne NFZ dla pacjentów zmotywowanych do podjęcia terapii, a sędziowie rodzinni i kuratorzy zyskaliby więcej czasu na inne sprawy. Przeciwnicy likwidacji przymusowego leczenia alkoholizmu przytaczają argumenty o konieczności utrzymania przymusu ze względu na silne mechanizmy obronne u uzależnionych, ze względu których osoby chore nie chcą się leczyć, bo nie widza problemu.

Jednak czy obowiązujące od kilkudziesięciu lat w Polsce metody przymusowego leczenia alkoholizmu przyniosły jakieś pozytywne skutki?

Przymusowe leczenie alkoholizmu - historia

Ministerstwo Zdrowia zdaje sobie sprawę z tego, że przepisy są przestarzałe. (Przytoczmy trochę historii – przyp. aut.). Ustawa o przymusowym leczeniu alkoholizmu ma swoje źródło jeszcze w latach 50-tych (!). Pierwszą powojenną ustawę o zwalczaniu alkoholizmu uchwalono w 1959 r. Powołano wtedy również Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy, a jego głównym celem było zwalczanie alkoholizmu i pijaństwa. Stosowane wtedy metody awersyjne polegające na podawaniu Disulfiramu były niestety mało skuteczne (zresztą tak jak i obecne – przyp. aut.). Przemiany społeczno-polityczne na przełomie lat 1970-80 oraz oficjalne publikacje fatalnych statystyk na temat alkoholizmu w Polsce, umożliwiły kolejne zmiany w lecznictwie odwykowym. W wyniku tego, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie zainicjował pracę nad nową ustawą. W efekcie podjętych prac, dnia 26 października 1982 r. ogłoszono Ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, która po nowelizacjach obowiązuje do dziś (minęło już prawie 40 lat – przyp. aut.). Zawarto w niej ogólne zasady udzielania świadczeń zdrowotnych w placówkach służby zdrowia dla osób uzależnionych od alkoholu oraz współuzależnionych. W 1989 r. utworzono instytucję Pełnomocnika Ministra Zdrowia ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, którego celem było utworzenie właściwych warunków do rozwoju lecznictwa odwykowego w Polsce. Następnie dnia 29 czerwca 1993 r. utworzono Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA), która miała na celu m. in. "rozwiązywać problemy alkoholowe" czyli nadzorować lecznictwo odwykowe, prowadzić profilaktykę, koordynować, inicjować działania zwiększające skuteczność i dostępność do lecznictwa odwykowego.

Należy zauważyć, że nauka od lat 80-90-tych rozwinęła się chociażby o wiedzę z zakresu psychoneurologii i farmakologii, a od lat nie uaktualniane w Polsce metody leczenia alkoholizmu, stały się wraz z upływem czasu mało skuteczne. Pacjenci, którzy uczestniczyli przynajmniej raz w zamkniętym ośrodku leczenia uzaleznień NFZ, a dla których był on nieskuteczny, nie dostają żadnej alternatywy (oprócz ponownego skierowania na ten sam nieskuteczny program – przyp. aut.). Jednak mogliby otrzymać pomoc, jeżeli nie w formie indywidualnej psychoterapii, to chociażby w postaci farmakoterapii (przykładowo leków na głód alkoholowy - przyp. aut.). Substancja Naltrexone© została zaaprobowana w USA jako lek na uzależnienie jeszcze w 1984 roku, a Acamprosate© w 2004 r., więc z ich naukowo udowodnioną skutecznością nikt już nie dyskutuje, stały się one kanonem leczenia alkoholizmu na świecie. 

Przymusowe leczenie uzależnień a RODO

Odbiegając od problematyki skuteczności metod leczenia uzależnień, obecnie stosowana praktyka przymusowego leczenia alkoholizmu w Polsce może przynieść Państwu jeszcze więcej kosztów. Mogą one wynikać z bezprawnego zbierania danych wrażliwych przez Komisje w kontekście obowiązującego RODO. Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przetwarzają te dane bez zgody samych zainteresowanych, czyli osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków. Przypominamy, że za dane wrażliwe uważa się stan zdrowia, czyli uzależnienie np od alkoholu czy narkotyków, a za przetwarzanie ich bez zgody osoby może grozić kara finansowa lub nawet kara pozbawienia wolności(!). Problem ten był już podobno zgłaszany Ministerstwu przez GIODO około 7 lat temu, ale nie doprowadziło to do żadnej zmiany w przepisach.

Przymusowe leczenie bez zgody

W Narodowym Programie Zdrowia powołanym Ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym, podtrzymano funkcjonowanie Miejskich lub Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz powtórzono, że do ich zadań należy zwiększanie dostępu obywateli do lecznictwa odwykowego, udzielanie rodzinom pomocy prawnej, orzekanie o uzależnieniu i przesyłanie wniosków do sądu o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu oraz zapobieganie występowaniu zjawiska przemocy w rodzinie. Niestety nie ujęto w nim prawa osób uzależnionych do odmowy przetwarzania swoich danych osobowych. W wyniku tego osoby uzależnione, których dane przetwarzano bez ich zgody, mają obecnie prawo wystąpić o zadośćuczynienie lub rekompensatę od Państwa (lub od Komisji – przyp. aut.) w ramach strat dóbr osobistych w kontekście łamania przepisów RODO.

Czy skorzystają ze swojego prawa?

Czy Państwo likwidując przymusowe leczenie chce zaoszczędzić pieniądze?

Stare porzekadło mówi: „Gdy nie wiadomo o co chodzi? - Chodzi o pieniądze”.

Nasz blog

Wszywka alkoholowa

Z tego artykułu dowiesz się: co to jest wszywka? co to jest wszywka alkoholowa? jakie ma działanie...

Leki na głód alkoholowy

Leczenie uzależnienia od alkoholu w ramach kompleksowego podejścia do tego problemu powinno składać...

Czym jest delirium alkoholowe? Objawy, leczenie

Delirium alkoholowe, inaczej nazywane "gwałtownym odstawieniem alkoholu" czy "gorączką alkoholową...

Kudzu

Czy Kudzu jest skuteczne w zmniejszaniu spożycia alkoholu?

Tabletki przeciwalkoholowe

Tabletki przeciwalkoholowe są coraz popularniejszym uzupełnieniem terapii uzależnień. W artykule...

Tabletki antyalkoholowe

Tabletki antyalkoholowe - co to jest, czy są skuteczne i gdzie je kupić?

Głód alkoholowy

Głód alkoholowy - co to takiego, czy wogóle istnieje, jaki ma wpływ na picie i jak mu zaradzić?

Tabletki na alkoholizm

Czy tabletki na alkoholizm mogą pomóc opanowaniu uzależnienia? Poniżej prezentujemy artykuł, który...

Baclofen

Baclofen stosowany jako lek na alkoholizm jest obecnie coraz bardziej popularny. Czy rzeczywiście...

Dlaczego mężczyzna pije?

Żaden „lek” nie jest tak niebezpieczny dla mężczyzn jak alkohol. Spośród wszystkich osób...

Nowe narkotyki w Polsce

Nowe narkotyki syntetyczne (Dopalacze) to nazwa funkcjonująca w powszechnym użyciu, która opisuje...

Dopalacze

Termin dopalacz (Designer drug) opisuje syntetyczną substancją psychoaktywną, sprzedawaną...

Uzależnienie od hazardu

Nowe badanie wykazało, że uzależnienie od hazardu aktywuje te same szlaki mózgowe, co głód...