Alkoholizm jako choroba 

Alkoholizm jest oficjalnie uznawany jako choroba od połowy XX wieku. Jednak obecnie w klasyfikacji ICD-10 nie jest on już nazywany chorobą, lecz określony jako zaburzenia psychiczne lub zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnej (w tym przypadku alkoholu - bo jest to substancja o właściwościach psychoaktywnych) oraz zaklasyfikowany kodem F10.2.

Alkoholizm jako choroba ciała

Wpływ uzależnienia na organizm jest zależny od przyjmowanych środków lub zachowań. W przypadku środków chemicznych długotrwałe i regularne ich zażywanie powoduje nieodwracalne zmiany w komórkach organizmu. Alkohol jest trucizną dlatego tak samo negatywnie wpływa na organizm jak inne substancje neurotoksyczne. Aby to zobrazowac posłużmy się przykładem zielonego ogórka gruntowego, który zostaje poddany tzw. kiszeniu. Długotrwały wpływ substancji chemicznej (zalewy) na ogórki powoduje zmianę ich struktury komórkowej. Zmiana ta jest nieodwracalna, ponieważ nie da się z kiszonego ogórka wrócić do zielonego gruntowego.

Podobnie organizm ludzki, poddawany długotrwałemu działaniu środków chemicznych (alkoholu, narkotyków, leków) doznaje nieodwracalnych zmian i uszkodzeń. Przykładowo mózg poddany długotrwałemu działaniu alkoholu, zmniejsza swoją masę. Luki po tkance wypełnia płyn mózgowo-rdzeniowy, a w wyniku uszkodzeń spada poziom inteligencji osoby pijącej ze średniego do poziomu upośledzenia lekkiego. Dodatkowo organizm jak gdyby programuje sie na trwałe funkcjonowanie pod wpływem alkoholu ponieważ powoduje to nieodwracalne zmiany w jego komórkach. Następstwem jest to, że każda próba odstawienia alkoholu wywołuje negatywne skutki w postaci objawów abstynencyjnych: psychicznych (stanów lękowych, depresji, zaburzeń snu itd.) i fizycznych (niekontrolowane drżenie mięśni, tiki nerwowe, mdłości itp.). Stan taki jest niebezpieczny dla zdrowia i wymaga przeprowadzenia detoksykacji. Dodatkowym problemem jest to, że organizm broniąc się uodparnia się na alkohol. Aby uzyskać wymagany efekt osoba uzależniona musi zwiększać dawkowanie, co objawia się tzw. mocną głową. Ponieważ alkohol tak samo jak inne substancje chemiczne ma właściwości neurotoksyczne, powoduje ogólne wyniszczenie organizmu i prowadzi bezpośrednio lub pośrednio do przedwczesnej śmierci. 

Alkoholizm jako choroba duszy

Dla osób wierzących- uzależnienie to taki stan duszy człowieka w którym jest ona zniewolona, co uniemożliwia jej realizowanie woli Stwórcy jaką jest zbawienie. Człowiek zniewolony nałogiem nie panuje nad własnymi popędami. Traci swoje „człowieczeństwo“ - czyli duchowość - która m.in. odróżnia ludzi od zwierząt. Uzależnienie zajmuje centralne miejsce w życiu takiego człowieka, niszcząc jego sferę duchową.

Duchowość to również pojęcie wieloznaczne kojarzone z: samoświadomością, uczuciami wyższymi, moralnością. Jest to zdolność człowieka do zrozumienia samego siebie w sposób realistyczny i odgrywa bardzo ważną rolę w procesie zdrowienia z uzależnienia. Osoby które oprócz aktywnego udziału w psychoterapii rozwijają się duchowo osiągają trwalsze wyniki w trzeźwieniu, a ich późniejsze życie jest stabilniejsze. Rozwój duchowy pozwala na odkrycie nowego sensu życia po terapii. Może ona wypełnić pustkę, która zostaje po odstawieniu uzależnienia.

Duchowość to sfera bardzo intymna, dlatego odbudowywanie jej odbywa się w sposób nie ingerujący w autonomię uczestnika/uczestniczki terapii. Powinno to więc być dobrowolne a nie narzucane siłą.

Alkoholizm jako choroba emocji

Nieumiejętność radzenia sobie z uczuciami, emocjami i stresem na trzeźwo jest chorobą emocji. Osoba uzależniona radzi sobie z napięciami w sposób destruktywny. Emocje tłumi lub rozładowuje zachowaniami przymusowymi (kompulsywnymi) albo przy pomocy środków:

• chemicznych np.: alkohol, leki, narkotyki, nikotyna itp.
• niechemicznych (behawioralnych): hazard, seks/ pornografia, Internet/ gry komputerowe, zaburzenia żywienia (objadanie się/ anoreksja/ bulimia), bigoreksja, adrenalina (niebezpieczne sporty), praca, zakupy itp.

Psychoterapia uzależnienia ma na celu zatrzymanie mechanizmów rządzących uzależnieniem i ich zlikwidowanie. Podczas terapii uzaleznień kazdy pacjent codziennie pisze dzienniczek uczuć oraz dzienniczek głodu alkoholowego/ narkotykowego/ itp. Dzięki temu uczy się jak rozpoznawać emocje, jak sobie z nimi radzić w sposób konstruktywny i nieszkodliwy. Nazywa się to pracą nad Mechanizmem Nałogowej Regulacji Uczuć i jest ona prowadzona codziennie, przez cały okres psychoterapii. Dodatkowo prowadzona jest praca nad pozostałymi mechanizmami.

Oto krótki opis 3 mechanizmów uzależnienia:

a) Nałogowa Regulacja Uczuć występuje, gdy osoba uzależniona reguluje (np. unika lub poprawia złe samopoczucie) uczucia (strachu, wstydu, gniewu, smutku lub radości) nałogiem (zachowaniem przymusowym za pomocą środków chemicznych lub niechemicznych).

b) Mechanizm Iluzji i Zaprzeczeń występuje, gdy osoba uzależniona: zaprzecza że ma problem, ucieka od odpowiedzialności, obwinia innych, minimalizuje znaczenie problemu, racjonalizuje i usprawiedliwia swoje postępowanie, żyje iluzjami i marzeniami, snuje nierealistyczne plany, składa obietnice i deklaracje których nie udaje się jej zrealizować. Takie samooszukiwanie się utrudnia zobaczenie negatywnych skutków uzależnienia, a terapia powoduje rozbrojenie tego mechanizmu, dzięki temu osoba może spojrzeć na siebie i swoje uzależnienie realistycznie.

c) Mechanizm Rozproszonego i Rozdwojonego "JA" to rozproszenie się granic moralnych i kontroli negatywnych zachowań. Dezintegracja struktury "JA" to niekonsekwentne postanowienia zerwania z nałogiem, niskie poczucie własnej wartości, brak samoakceptacji lub odrzucanie pomocy innych.

Alkoholizm choroba pierwotna czy wtórna?

W wielu przypadkach aby trwale wyleczyć uzależnienie należy leczyć przyczyny, a nie tylko skutki. W tym celu oprócz konwencjonalnej grupowej psychoterapii uzależnień leczącej skutki i objawy, uczestnicy terapii mają możliwość indywidualnej pracy z terapeutami i psychologami na temat rozwiązywania problemów osobistych będących źródłem cierpień czyli przyczyn. Dodatkowo podczas badania psychiatrycznego przeprowadzana jest diagnoza występowania innych zaburzeń np.: depresji, nerwicy, zaburzeń lękowych itd. W przypadku zaistnienia drugiej choroby wprowadzana jest farmakoterapia lecząca źródła uzależnienia.